BALLADY I ROMANSE ADAMA MICKIEWICZA JAKO WYRAZ ŚWIATOPOGLĄDU EPOKI.ANALIZUJĄC I INTERPRETUJĄC FRAGMENT ŚWITEZIANKI,ZWRÓĆ UWAGĘ NA KREACJĘ ŚWIATA PRZEDSTAWIONEGO.WYKORZYSTAJ KONTEKST HISTORYCZNOLITERACKI.

"Ballady i romanse" to cykl poezji Adama Mickiewicza napisany w 1822 roku podczas pobytu w Kownie. Utwory te sa początkiem epoki Romantyzmu w Polsce. Podobnie jak w Średniowieczu, akcentowane są wartości takie jak: wierność, uczucie, zasady, honor. W balladzie "Świtezianka" poeta poruszył problem winy i kary. Cała historia odgrywa się nad jeziorem Świteź, gdzie przy blasku księzyca spotyka się para zakochanych. Wiemy, że młodzieńcem jest strzelec, natomiast o jego kochance nie mamy żadnych informacji. Narrator zadaje pytania: "Skąd przyszła? - darmo sledzić kto pragnie, Gdzie uszła? - nikt jej nie zbada(...)". Dziewczyna jest zagadką nie do rozwiązania. Wprowadza do utworu tajemniczość, zmysłowość. Swoja urodą zauracza młodzieńca. Jest ona jednak nieufna, nie chce się przed nim otworzyć. Przedstawia mu starą mądrość: "Słowicze wdzięki w męzczyzny głosie, A w sercu lisie zamiary". Chce ona, aby strzelec złożył jej przysięgę wierności. Chłopiec przy blasku księzyca zaklinał się, ze będzie wierny na zawsze. Jednak okazało się, że stara mądrość się sprawdziła. Młodzieniec nie na długo dotrzymał słowa i jeszcze tego samego wieczoru zauroczył się inna kobietą. Otóż z wód srebrzystego jeziora wyłoniła się cudowna postać o nieskazitelnej i niepowtarzalnej urodzie. Namówiła błądzącego, aby porzucił tęsknotę i żal i poszedł za nią tam, gdzie będą "razem po woldnym pląsać krysztale". Chłopak waha się, czuje niepewnie, boi się przekroczyć granicę pomiędzy lądem i wodą. Pomimo swych wątpliwości, poddał się przyjemności i podązył w ślad za nieznajomą. To wszystko jednak szybko się skończyło. Okazało się, że piękną postacią jest dziewczyna, którą on wczesniej znał, z którą się spotykał, a przede wszystkiem, której złożył przysięgę wierności. Kobieta przez podstęp chciała się przekonać, czy uczucie strzelca jest prawdziwe. Po poznaniu prawdy, pragnie ona zemsty: "Surowa ziemia ciało pochłonie Oczy twe żwirem zagasną. A dusza przy tym świadomym drzewie Niech lat doczeka tysiąca, Wieczne piekielnie cierpiąc żarzewie, Nie ma czym zgasić gorąca". Nielojalnego człowieka zawsze spotyka surowa kara. Za swój grzech każdy musi odpokutować, odpowiedzieć niekończącym się cierpieniem. Wazna rolę w tej balladzie odgrywa natura. Jest ona świadkiem wydarzeń. Jezioro Świteź przyglądało się zakochanym, drzewo obserwowało pokutę, ból strzelca. W świecie, w którym żyją bohaterowie, istnieją pewne zasady, za których przekroczenie grozi surowa kara. Normy te są oparte na wierze, że za kazdą winę trzeba odpowiedzieć. Takie uporządkowanie świata wartości daje poczucie sprawiedliwośći oraz przekonanie o braku bezkarności.