Dam celujący. Rzeźbotwórcza działalność wiatru (działalność niszcząca i budująca)

Wiatr to poziomy ruch powietrza. Jest zjawiskiem powszechnym na kuli ziemskiej, zarówno na oceanach gdzie tworzy fale i prądy , jak i na lądach, gdzie tworzy charakterystyczne formy eoliczne. Podobnie jak inne czynniki zewnętrzne wiatr niszczy, transportuje i buduje. Erozyjna (niszcząca) działalność wiatru: Niszczenie skał przez wiatr może zachodzić na drodze : deflacji i korazji a)deflacja-niszczenie skał-polega na wywiewaniu, wynoszeniu materiału przez wiatr. Drobne ziarna takie jak pył są unoszone (wywiewane), zaś ziarna grubsze (piasek, żwir) wykonują skoki lub toczą się i ślizgają. -rynny (misy) deflacyjne czyli zagłębienia powstałe w wyniku deflacji - ostańce deflacyjne -bruk deflacyjny zbudowany z grubych okruchów po wywianiu piasku b)korazja-mechaniczna erozja eoliczna, która polega na modelowaniu powierzchni skał przez uderzanie ziarnami przenoszonymi przez wiatr. -graniaki - głazy o ściętych i wypolerowanych powierzchniach -nisze (misy) korazyjne - grzyby skalne - ostańce korazyjne -żebra korazyjne (jardangi) Akumulacyjna (budująca) działalność wiatru: Wiatry osadzają przenoszony materiał skalny, tworząc z niego różne formy akumulacyjne. Wynikiem budującej działalności wiatru są: -wydmy - wzniesienia piaszczyste na pustyniach i wybrzeżach morskich; przybierają one zazwyczaj kształty barchanów, wydm parabolicznych, wydm podłużnych i poprzecznych -draa - długie wały, powstałe prawdopodobnie z połączenia wydm piaszczystych przez wiatry operujące na przedpolach lądolodów - pokrywy lessowe - powstają na skutek akumulacji pyłów przenoszonych przez wiatr na znaczne odległości -zmarszczki eoliczne (ripple - marki) - powstają na skutek unieruchomienia nawianego materiału na wilgotnym podłożu Największą działalność wiatru obserwuje się na pustyniach. Możemy wyróżnić następujące rodzaje pustyń: -erg - pustynia piaszczysta -serir - pustynia żwirowa -hamada - pustynia kamienista (skalista) -takyr - pustynia ilasta