T: Właściwości metali i ich stopów METALE W STANIE CZYSTYM ze względu na niewielką wytrzymałość w technice stosuje się bardzo rzadko natomiast powszechnie stosuje się stopy metali powstałe w wyniku stopienia dwu lub większej ilości składników z których przynajmniej jeden jest metalem. MEATALE I STOPY DZIELI SIĘ NA : -żelazo i stopy -metale nieżelazne i stopy ŻELAZO DZIELI SIĘ NA : -żelazo wysokiej czystości i żelazo technicznej czystości STOPY ŻELAZA DZIELI SIĘ NA : -surówki -stale -żeliwa -staliwa -żelazo-stopy WŁAŚCIWOŚCI METALI I ICH STOPÓW DZIELI SIĘ NA : -fizyczne (gęstość, temperatura topienia, ciepło właściwe, rozszerzalność cieplną, przewodność cieplna, przewodność elektryczna, właściwości magnetyczne, wygląd zewnętrzny) -chemiczne to przede wszystkim odporność na korozje i działanie czynników chemicznych -mechaniczne (wytrzymałość, twardość, udarność, wytrzymałość na pełzanie, sprężystość) - technologiczne (lejność, zgrzewalność, skrawalność, ścieralność, spawalność, plastyczność) STOPY ŻELAZA Z WĘGLEM : Podstawowymi stopami stosowanymi w technice są stopy żelaza z węglem z pośród których wyróżnia się: a) surówka – stanowi produkt wyjściowy w procesie otrzymywania stali i żeliwa i jest to stop żelaza z węglem o zawartości węgla po wyżej 2%. Surówkę wytapia się z rudy żelaza z dodatkiem topików w urządzeniu które nazywa się wielkim piecem. Z surówki Szarej po dodaniu złomu żeliwnego i stalowego wytapia się w piecu zwanym żeliwniakiem. Żeliwo szare a surówka biała służy do dalszego przetapiania stali niestopowej, staliwa, stali specjalnej. ŻELIWO: Zawiera 2 do 3 % węgla i można podzielić je na : Żeliwo szare – oznacza się je ZL Żeliwa ZL 150 – produkuje mało obciążone części takie ja pokrywy, osłony itp. Żeliwo ZL 250 – wykonuje się kadłuby i głowice silników obudowy skrzyni biegów oraz kadłuby pomp. Żeliwo ZL 300 – wykonuje się koła zamachowe, tarcze dociskowe sprzęgieł, prowadnice zaworów ŻELIWO MODYFIKOWANE : Stosuje się je do produkcji : tulei cylindrów oraz bębnów hamulcowych. ŻELIWO SZARE Sferoidalne - ze względu na dużą ciągliwość wytrzymałość oraz dobrą lejność i obrabialność wykorzystywane jest do produkcji : kół zębatych, cylindrów silników, wałów korbowych, wałków rozrządu, pierścienie tłokowe. ŻELIWO CIĄGLIWE – wykonuje się z niego : obudowy mechanizmów różnicowych, przekładni kierowniczych, piasty kół, pedały sprzęgła i hamulca. ŻELIWO STOPOWE – oprócz żelaza i węgla zawiera takie pierwiastki jak Nikiel, aluminium. Chrom, miedź itp. Ma podwyższone właściwości wytrzymałościowe termiczne ( żaroodporne ) oraz chemiczne ( kwaso odporne ) i tak np. z żeliwa chromowanego wykonuje się odlewy bloków, głowic , tulei cylindrowych, piast kół, tarcz sprzęgłowych i bębnów hamulcowych które są odporne na ścieranie i korozje. Podobne właściwości i zastosowanie ma żeliwo niklowe.