Jak zmieniał się sposób postrzegania Matki Boskiej w średniowieczu ?

Wizerunki Maryi były bardzo powszechne w literaturze średniowiecza. Autorzy, którzy często pozostawali anonimowi nawiązywali do sceny cierpienia Matki Boskiej pod krzyżem. Zwracali się do Niej także z prośbą o wstawiennictwo u swojego Syna. W Polsce, w epoce średniowiecza pojawił się także silny kult Maryi. Przykładem mogą być utwory, pt: "Lament Świętokrzyski" i "Bogurodzica”. Przyczyną kultu Najświętszej Maryi Panny są względy jakie miała u Syna. Jako jedyna nadzieja grzeszników stała się główną adresatką wielu modlitw i pieśni. „Bogurodzica” jest najstarszą polską pieśnią religijną. W utworze tym występuje podmiot zbiorowy. Za pośrednictwem Maryi, ludzie proszą Syna Bożego o dostatnie i szczęśliwe życie, zbawienie i Jego ponowne zesłanie na ziemię. „Bogurodzica” przedstawia Maryję jako istotę boską i niedostępną. Jest opiekuńcza, życzliwa i oddana wszystkim ludziom. Zostaje nazwana Bogurodzicą, czyli matką Boga oraz dziewicą, co potwierdza przypuszczenie o niepokalanym poczęciu. Opisana jest również jako sławiona przez Boga i wybrana matka. Dzięki swoim względom u Syna, gwarantuje bezpośredni kontakt z Chrystusem. Pośredniczy we wszystkich sprawach między Bogiem a wiernymi. ”Bogurodzica” jest pieśnią, która nie wywołuje u nas żadnych głębszych emocji. W "Lamencie Świętokrzyskim" Maryja przedstawiona jest z typowo ludzkimi cechami i uczuciami. Jest ukazana jako zwykła kobieta, matka dziecka. Maryja zwraca się z ogromną czułością do ludzi poprzez apostrofę „Posłuchajcie, bracia miła”. Jest bezsilna wobec cierpienia swego syna. Zwraca się do ludzi, a w szczególności do innych matek, aby wysłuchali jej skarg. Opowiada o swym wielkim cierpieniu, o tym, że chciałaby pomóc synowi, jednak nie może się do niego zbliżyć. Zwraca się do Syna, by podzielił się z nią swoim bólem. Świadczy to o wielkiej, nieograniczonej miłości matki do dziecka. Matka Boża zwraca się do Archanioła Gabriela z pytaniem, gdzie jest owa radość, którą jej obiecywał – a ona cierpi. Maryja jest bardzo zmęczona i wyniszczona: "spróchniało mnie ciało i moje wszystkie kości". W utworze pojawia się „krew” – symbol śmierci, który wzmaga przeżycia wewnętrzne czytelnika. Maryja zwraca się do wszystkich matek, by modliły się do Boga z prośbą, aby nigdy nie doświadczyły takiej tragedii. Utwór kończy się informacją o śmierci Chrystusa. Maryja mówi, że Jezus zawsze był i będzie jej jedynym dzieckiem: „Nie mam ani będę mieć jinego, Jedno ciebie, Synu, na krzyżu rozbitego”